Waarom zouden we innoveren binnen een ecosysteem? En is innoveren in ecosystemen altijd de beste optie? In deze blog laten we zien waar en wanneer innovatie ecosystemen nodig zijn!
In de vorige blogpost ‘Deel I - Wat zijn innovatie ecosystemen?’ hebben we de definitie van een innovatie ecosysteem ontrafeld. Maar waarom zouden we innoveren binnen een ecosysteem? Is innoveren in ecosystemen altijd de beste optie? In deel II laten we zien waar en wanneer innovatie ecosystemen nodig zijn!
Sommige innovaties kunnen binnen een klein team of een enkele organisatie worden ontwikkeld. Maar veel grote maatschappelijke en technologische uitdagingen, ook wel ‘wicked problems’ genoemd, zijn te complex om door één partij alleen te worden opgelost. Een ‘wicked problem’ is zo complex doordat veel factoren elkaar onderling beïnvloeden. Daarnaast zijn de uitdagingen dynamisch, moeilijk te definiëren, en verweven met andere problemen, waardoor samenwerking nodig is. Denk aan vraagstukken op het gebied van klimaatverandering, energietransitie, mobiliteit en digitalisering. Dit soort uitdagingen overstijgen sectoren, vakgebieden en beleidsdomeinen zijn niet op te lossen vanuit één perspectief of expertisegebied. Daarom vragen ‘wicked problems’ om het samenbrengen van diverse expertises en perspectieven in een innovatie ecosysteem. Tegelijkertijd wordt voorkomen dat organisaties afzonderlijk hetzelfde wiel opnieuw uitvinden, wat het innovatieproces versnelt. Daarnaast biedt innoveren in ecosystemen andere voordelen, zoals gedeelde kosten, het samenbrengen van kennis en gedeelde verantwoordelijkheden.
Een voorbeeld van een innovatie ecosysteem in actie is het project Connected River. In dit project wordt in verschillende gebieden, zoals in Nijmegen en Amsterdam, gebouwd aan ecosystemen die zich richten op het aanpakken van uitdagingen rondom gedeelde waterwegen en waterkanten. De scheepvaart groeit, woningbouw langs rivieren neemt toe, recreatie breidt zich uit en tegelijkertijd hebben veel waterwegen een functie als drinkwatervoorziening en natuurbehoud. Dit leidt tot uitdagingen zoals het voorkomen van conflicten tussen scheepvaart, natuurbeheer en recreatie, het waarborgen van waterkwaliteit en het efficiënt benutten van de beperkte ruimte langs en op het water. Geen enkele actor kan deze complexe problemen alleen oplossen, vandaar dat een innovatie ecosysteem nodig is. Binnen het Connected River ecosysteem werken diverse partijen samen, waaronder Rijkswaterstaat, gemeentes, bedrijven, onderzoeksinstellingen, recreanten en omwonenden. Door deze samenwerking kunnen innovatieve oplossingen worden ontwikkeld die rekening houden met alle belangen.
Laten we dit concreter maken met een voorbeeld uit de regio Nijmegen. Diverse organisaties hebben een verplichting om informatie te geven over het gebied, bijvoorbeeld, de gemeente en Rijkswaterstaat over de (gedrags)regels en de provincie over de waterkwaliteit. Wanneer iedereen afzonderlijk informatie verschaft, krijg je situaties zoals te zien in de foto hieronder: drie verschillende borden naast elkaar, puur om aan de wetgeving te voldoen. Echter resulteert dit dus in een rommelig en onduidelijk resultaat, waar een bezoeker van het gebied niet mee is geholpen.
Maar wat als het met een innovatie ecosysteem wordt aangepakt? In zo’n ecosysteem werk je samen, waardoor je niet alleen voldoet aan de regelgeving, maar ook oplossingen creëert die écht werken voor alle stakeholders. Dit leidde uiteindelijk tot één actueel bord met alle relevante informatie. Dus, in plaats van iets te doen omdat het moet, draait het om wat echt nodig is en hoe daarin kan worden voorzien.
InnoValor ontwikkelt binnen Connected River een nieuwe gebruikersgerichte innovatiemethode. Deze methode is gericht op kort-cyclisch experimenterend leren. Ideeën direct in de praktijk uittesten om zodoende snel te falen én te leren. Op deze manier worden innovatieve oplossingen efficiënt ontwikkeld, met als doel om slimme (haven)steden mogelijk te maken.
Wanneer je zelfstandig kunt innoveren, er geen waarde-uitwisseling plaatsvindt, het proces lineair, niet samenhangend, statisch en voorspelbaar blijft, is een ecosysteemaanpak vaak niet van meerwaarde. De innovatie kan dan binnen het bedrijf of een kleine groep van samenwerkende partijen worden gerealiseerd, zonder de complexiteit van een groter samenhangend ecosysteem.
Innovatie ecosystemen zijn dus niet altijd nodig, maar kunnen in complexe gevallen wel de sleutel tot succes zijn. Het voorbeeld van Connected River laat zien hoe een goed functionerend ecosysteem kan bijdragen aan gedragen oplossingen voor gedeelde uitdagingen. Benieuwd naar hoe je dit ecosysteem kunt laten bloeien? In de volgende blogpost, deel III, gaan we dieper in op de succesfactoren en de uitdagingen van innovatie ecosystemen. Stay tuned!
